مسأله زیست جهان در پدیده شناسی هوسرل

Authors

لیلا سیاوشی

دانشگاه شهید بهشتی

abstract

به باور هوسرل تحت تأثیر علم گالیله ای، جهان عینیِ علم که در اندیشه انسان غربی جدید به عنوان واقعیت قلمداد می شود، جانشین زیست جهان یعنی جهان تجربه مشترک شده است. هوسرل از یک سو در مخالفت با نظر عینی بر جهان تأکید می کند که زیست جهان «بنیاد ِمعنی» تفکر علمی و حوزه بداهت های اولیه است. از سوی دیگر به نظر او نتایج علمی برای زیست جهان اعتبار دارند و به ساختار زیست جهان افزوده می شوند. ابتدا هوسرل در بستر نقادیِ علم عینی مفهوم زیست جهان را مطرح می سازد، اما با توصیف زیست جهان ذهنی- نسبی که خودش علوم را در بر می گیرد، دیگر زیست جهان نمی تواند موضوعی جزئی درون مسأله عام علوم عینی باقی بماند. از زیست جهان ذهنی- نسبی ساختارهای نامتغیر و مشترکی انتزاع می شود که آپریوری کلی زیست جهان را آشکار می سازند. بنابراین زیست جهان که در ابتدا به عنوان مسأله ای جزئی و فرعی درون مسأله عام علم عینی یعنی در نقش اساسی این علوم ظاهر می شود، در نهایت به تعبیر هوسرل، به مثابه مسأله حقیقی و کلی برای فلسفه آشکار می گردد. این نوشتار تلاش می کند که از چشم انداز تحلیل نسبت زیست جهان و علم، مفهوم زیست جهان به عنوان مسأله حقیقی و کلی را نشان دهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ضرورت طرح زیست-جهان در پدیدارشناسی هوسرل

ادموند هوسرل را پدر پدیدارشناسی نامیده‌اند. پدیدارشناسی روشى است که به جاى پیش‌بینی و اندازه­گیری مرسوم در علوم بر کشف، توصیف و معنی تأکید می‌کند. هوسرل ابتدا موضوع اصلی پدیدار­شناسی خود را آگاهی قرار می‌دهد، لذا بسیاری پدیدارشناسی وی را نوعی شناخت­شناسی دانسته­اند. این پژوهش به این مسأله می­پردازد که هر چند هوسرل در برخی از آثارش متوجه آگاهی است اما در آثار متأخرش از آگاهی­شناسی یا اگولوژی فرا...

full text

اخلاق در پدیده شناسی هوسرل

هوسرل با آغاز از جهان آگاهی اگو و تاکید وسواس­گونه بر ماندن در این قلمرو، متهم به نادیده گرفتن غیریت مطلق «دیگری» و تقلیل آن به حضور آگاهی است. وی با تقلیل «دیگری» اخلاق را از دست می دهد و بنابراین خشونت را در گفتمان پدیده شناسی نهادینه می کند. در این مقاله ابتدا به جوانب مختلف این نقد بنیادین می­پردازیم، و در ادامه با ارائه ی خوانشی از هوسرل تلاش می­کنیم از او در مقابل این نقد دفاع کنیم. هوسرل...

full text

نظریۀ صدق در پدیده شناسی هوسرل

پدیده شناسی با خروج از رویکرد طبیعی و کنار نهادن فرض جهان خارج به بازبینی گسترده ای در مفاهیم، مسایل و روش های کلاسیک می انجامد که یکی از مهم ترین آنها مفهوم «صدق» است. خواهیم دید که با وجود تأکید هوسرل بر استفاده از «مطابقت» در معرفی صدق، و برخلاف نظر مفسرین همچون دیوید بل، پدیده شناسی به تعدیلی در مفهوم «اوبژه» می انجامد که عملاً سخن گفتن از مطابقت را منتفی می سازد. هوسرل با درگیر کردن این مفه...

full text

طرح علم زیست جهان در اندیشه متأخر هوسرل

هدف از این نوشتار به دست دادن فهمی روشن از مفهوم چالش برانگیز «علم زیست جهان» در کتاب بحران علوم اروپایی و پدیده‌‌‌شناسی استعلایی و معنای این طرح نزد هوسرل است. در این خصوص، نخست توجه به تمایز گذاری و در عین حال نسبت میان علم عینی و علم زیست جهان ازاهمیت اساسی برخوردار است و سپس درنگ بر گام‌‌های رسیدن به این علم استعلایی از جمله اپوخه علم عینی و اپوخه زیست جهان و تقلیل استعلایی اجتناب­ناپذیر می...

full text

ارتباط میان ذهنی در زیست جهان پدیدارشناسی هوسرل

آگاهی استعلایی اصل نخستینی است که بنای فلسفه ورزی فیلسوف بزرگی هم چون هوسرل بر آنبنیاد گشته است. وی با پژوهش در ساختار التفاتی این آگاهی، آ نرا چنان بنیادین اصل فلسفه ورزیمی پذیرد و اصلاً خود را نودکارتی دیگری م یخواند. در این پژوهش تلاش م یشود، با قرائت مستقیمتأملات دکارتی هوسرل، از سولیپسیم دکارتی به سوی فلسفه ای استعلایی گذر کنیم و سپس بهتقوم ارتباط میان ذهنی و تقرر آن در زیست جهان و مراتب مخ...

full text

ضرورت طرح زیست-جهان در پدیدارشناسی هوسرل

ادموند هوسرل را پدر پدیدارشناسی نامیده اند. پدیدارشناسی روشی است که به جای پیش بینی و اندازه­گیری مرسوم در علوم بر کشف، توصیف و معنی تأکید می کند. هوسرل ابتدا موضوع اصلی پدیدار­شناسی خود را آگاهی قرار می دهد، لذا بسیاری پدیدارشناسی وی را نوعی شناخت­شناسی دانسته­اند. این پژوهش به این مسأله می­پردازد که هر چند هوسرل در برخی از آثارش متوجه آگاهی است اما در آثار متأخرش از آگاهی­شناسی یا اگولوژی فرا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
شناخت

جلد ۷، شماره ۱۱، صفحات ۰-۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023